Meer begrip over vruchtbaarheid

Meer begrip over vruchtbaarheid De menstruatiecyclus Vruchtbaarheid en leeftijd

Het vrouwelijke voortplantingssysteem bestaat uit1:

De baarmoeder:

  • Dit is een essentieel orgaan in de onderbuik.
  • Het speelt een cruciale rol bij het verzorgen en voeden van het embryo.
  • Is bedekt met baarmoederslijmvlies, dit is de binnenbekleding van de baarmoeder. Het baarmoederslijmvlies verdikt maandelijks ter voorbereiding op de mogelijke komst van een embryo.
  • Geen innesteling van een embryo? Dan laat het slijmvlies los en begint de menstruatie.

De eierstokken:

  • Je hebt twee eierstokken, elk gelegen aan een kant van de baarmoeder.
  • Ze zijn verantwoordelijk voor de opslag van eicellen.
  • Ze bevatten kleine met vloeistof gevulde zakjes, follikels genaamd, waarin eicellen rijpen.
  • Maandelijks komt er één (soms twee) rijpe eicel(len) vrij, dit heet de ovulatie.

De eileiders:

  • Vormen de verbinding tussen de baarmoeder en de buikholte waar de eierstokken liggen.
  • Aan de uiteinden zitten fijne, vingerachtige structuren, fimbriae genaamd, die de vrijgegeven eicel naar de eileider begeleiden.
  • De wanden zijn bekleed met een speciaal weefsel dat de eicel begeleidt op weg naar de baarmoeder.

1. Rosner, J., Samardzic, T., & Sarao, M. S. (2024). Physiology, Female Reproduction. In StatPearls. StatPearls Publishing.

De drie fasen van de menstruatiecyclus

De menstruatiecyclus kent drie fasen1:

Fase 1: Folliculaire fase (dagen tot ovulatie)

  • De baarmoederslijmvlies laat los en de menstruatie begint.
  • De hypothalamus scheidt het hormoon gonadotrofine-releasing hormoon (GnRH) af en stimuleert de hypofyse (een kleine klier in je hersenen) in de afscheiding van de hormonen FSH follikelstimulerend hormoon) en LH (luteïniserend hormoon). FSH en LH stimuleren de eierstokken om eicellen te laten rijpen.

Fase 2: Ovulatie

  • Dit gebeurt 14 dagen voor de verwachte menstruatie.
  • Een piek in het hormoon LH zorgt ervoor dat een follikel openbarst en een rijpe eicel wordt vrijgelaten.
  • De eicel bevat het genetisch materiaal, deoxyribonucleïnezuur (DNA) genoemd.

Fase 3: Luteale fase

  • Dit is de fase van ovulatie tot de volgende menstruatie.
  • De eicel reist door de eileider, klaar voor een mogelijke bevruchting.
  • Het gele lichaam, de lege follikel die in de eierstok achterblijft, begint met het vrijgeven van het hormoon ‘progesteron’ dat het baarmoederslijmvlies voedt en voorbereidt op een mogelijke innesteling.
  • Als er een innesteling plaatsvindt, begint het lichaam het hormoon humaan choriongonadotrofine (hCG) te produceren, ook wel zwangerschapshormoon genoemd.
  • Als de eicel niet wordt bevrucht en er dus geen innesteling kan plaatsvinden, zal het opgebouwde baarmoederslijmvlies afbreken en begint er een nieuwe menstruatiecyclus.

Een menstruatiecyclus duurt meestal tussen de 26 en 32 dagen.

1. Rosner, J., Samardzic, T., & Sarao, M. S. (2024). Physiology, Female Reproduction. In StatPearls. StatPearls Publishing.

Naarmate de tijd verstrijkt, neemt de vruchtbaarheid af. Hier zijn enkele inzichten en suggesties:1

  • Raadpleeg je huisarts als je zwanger wilt worden. Deze kan je begeleiden bij het stoppen met anticonceptie en met je bespreken hoe je je kansen kunt optimaliseren.
  • Er is slechts een korte vruchtbare periode elke maand. Timing is alles, vooral rond je ovulatie.
  • Zwanger worden is soms een puzzel, zelfs voor vrouwen in hun vruchtbaarste jaren. Naarmate de tijd verstrijkt, verandert er veel:
    • Het aantal eicellen neemt af.
    • De kwaliteit van de eicellen vermindert.
    • De menstruatiecyclus kan variëren.
    • Het libido kan veranderen.

Ook mannen ervaren veranderingen in hun vruchtbaarheid naarmate de tijd verstrijkt, vooral de zaadkwaliteit en -aantal neemt af.

Leeftijd en vruchtbaarheid

Vrouwen zijn over het algemeen het meest vruchtbaar tussen de leeftijd van 20 en 30 jaar. Naarmate vrouwen ouder worden, neemt hun vruchtbaarheid geleidelijk af, waarbij na de leeftijd van 35 jaar deze afname zich versnelt.

Leeftijd speelt ook een cruciale rol bij het succes van vruchtbaarheidsbehandelingen.

1. Society for Endocrinology. (2024, July 17). You and Your Hormones. https://www.yourhormones.info/hormones/progesterone/.